نگاهی به فیلم سایه های تاریک

بررسی آخرین اثر تیم برتون

 

بار دیگر تیم برتون با همکاری یار همیشگی خود "جانی دپ" به سراغ فیلمی فانتزی می­رود. جانی دپی که شاید موفقیت­های زیاد اخیرش را مدیون دوست، همکار و کارگردان مورد علاقه خود تیم برتون باشد. فیلمDark shadows ساخته تیم برتون، بر گرفته از داستانی قدیمی و سریالی که در دهه­های 60 و 70 میلادی در آمریکا پخش می­شد، است. جانی دپ در یک مصاحبه تلویزیونی اخیر گفته است: «من به شدت علاقه داشتم در چنین فیلمی بازی کنم و بارها به تیم برتون گفتم باید فیلم Dark shadows را بسازد، اما او به سراغ این فیلم نمی­رفت. اما بلاخره در سال 2011 استارت ساخت این فیلم زده شد و تیم به من زنگ زد و گفت آیا آماده­ای فیلم مورد علاقه­ات را بسازم؟»

در این فیلم هم مانند فیلم­های قبلی، برتون به سراغ همکاران همیشگی خود رفت. داستان فیلم نوشته John August است که فیلم­نامه­ فیلم­هایی نظیر «چارلی و کارخانه شکلات سازی، ماهی بزرگ و انیمیشن عروس مردگان» را برای تیم برتون نوشته است. البته نویسنده اصلی این فیلم Seth Grahame-Smith است.

 

فیلم Dark shadows برتون تقریبا همه چیز دارد. از فضای کمدی گرفته تا جدی، از صحنه­های خشن گرفته تا درامی قابل قبول؛ اما آنچه را که بعد از اکران فیلم اتفاق افتاد نمی­توان نادیده گرفت. چرا که کل فروش فیلم در دنیا 237 میلیون دلار تخمین زده شده است، این در حالی است که بودجه­ای 150 میلیون دلاری برای این فیلم صرف شده بود. با اینکه فیلم تقریبا 90 میلیون دلار بیشتر از بودجه­اش فروش کرد، باز هم این رقم برای 2 مرد محبوب سینما، یعنی جانی دپ و تیم برتون، یک شکست تلقی می­شود. باید اعتراف کرد هشتمین کار مشترک این 2 دوست، حداقل در گیشه، شکست خورده است. هر چند منتقدان هم از این فیلم استقبال نکردند. 

البته به نظر من بعد از دیدن این فیلم شما احساس خیلی خوبی خواهید داشت، چرا که به این فکر می­کنید چقدر فضاهای فیلم از نظر رنگ­بندی جالب توجه است و بازیگری جانی دپ باز هم تحسین برانگیز است. اما منتقدان درباره این فیلم می­گویند اگر همین فیلم را کارگردان دیگری می­ساخت و بازیگر دیگری در آن بازی می­کرد، شاید اینقدر زیر ذره بین قرار نمی­گرفت. چون توقع از جانی دپ و تیم برتون بالاست. آنها از تعداد زیاد بازیگران فیلم در پلان­های کوتاه شکایت کرده­اند و وقتی این فیلم را با سریال دهه 60 اش مقایسه کردند، آن را بسیار ضعیف قلمداد کردند. اما با همه این حرف­ها، من از دیدن این فیلم لذت بردم و مطمئن هستم شما هم لذت می­برید؛ چون با نگاه یک منتقدی که آن را با سریال دهه 60 مقایسه می­کند نمی­بینید. ضمن اینکه فروش کم این فیلم را می­توان به خاطر زمانِ بد اکران آن در سینما دانست.

 

داستان فیلم به حدود 200 سال قبل بر می­گردد، زمانی­که خانواده­ای به نام کالینز در انگلستان زندگی می­کردند. داستان از زمانی شروع می­شود که آنها تصمیم به نقل مکان به جایی دیگر را می­گیرند. بعد از اینکه آنها به آمریکا می­آیند و از نظر موقعیت اقتصادی به جایگاه بالایی می­رسند، اتفاق عجیبی برای فرزندشان روی می­دهد. فرزندشان، بارناباس، که نقش آن را جانی دپ ایفا می­کند، تقریباً به هیچ قانونی پایبند نیست و بخاطر قدرتی که خانواده اش دارد هر طور که می­خواهد زندگی می­کند. او در این بین مرتکب اشتباهی می­شود که هرگز موفق به درست کردن آن نمی­شود و باعث می­شود زندگی­اش کاملاً تغییر کند. او دختری را عاشق خود کرده و بعد به او پشت می­کند. آن دختر که ساحره­ای قدرتمند است، برای انتقام بارناباس را به خون آشام تبدیل و برای زجر بیشتر او را زنده زنده دفن می­کند. بعد از گذشت 200 سال، بارناباس بر می­خیزد و به دنبال خانواده خود و انتقام از ساحره می­رود. او با دنیایی جدید آشنا می­شود، جایی­که همه مردم زندگی خود را با کار کردن و خوش گذرانی در کافه و بار سپری می­کنند. بارناباس به دنبال خانواده خود می­رود اما می­بیند هیچ اثری از آنها نیست و بار دیگر ساحره­ای را که او را به چنین مصیبتی تبدیل کرده است، می­بیند. خاطرات گذشته برایش زنده می­شود و می­خواهد چیزهای از دست رفته­اش را دوباره به­دست آورد. برای همین به خانه­ای که متعلق به او و خانواده­اش بود می­رود و می­بیند آنجا را افراد دیگری اداره می­کنند. با این حال نا امید نمی­شود و به دنبال هدفش می­رود؛ برگرداندن هر آنچه که مال او بود.

با همه این تفاسیر، باید قبول داشت هشتمین کار تیم برتون با جانی دپ انتظارات بیننده­ها و به­خصوص منتقدان دنیا را بالا برده است و آنها انتظار فیلمی آن چنانی را داشته­اند. بعد از گذشت چندین سال همکاری تیم برتون و جانی دپ باید یک نکته را در نظر گرفت و آن این است که تیم برتون برای دل خود این فیلم را ساخت. او عاشق کارهای خود است و اخیرا در مصاحبه­ای اعلام کرد: «سایه­های تاریک، خاطره­های من را درگیر دهه 60 کرد و در این فیلم آنچه را که دوست داشتم به نمایش در آوردم.» با این حال اگر طرفدار تیم برتون و کارهاش باشید، بعد از دیدن این فیلم متوجه خواهید شد فیلم Dark shadows فیلمی مختص تیم برتون است، با این تفاوت که این بار نگاهی که به فیلم داشته با بیبشتر منتقدین تفاوت عمده­ای داشته است. چرا که تیم برتون فیلم را فقط برای دل خود ساخته است.

 

اما جانی دپ این بار هم در نقشی متفاوت ظاهر شده است. بارناباس جانی با بارناباسی که در سریال دهه 60 نشان داده شده بود، فرق می­کند. جانی مایه­ای از طنز را وارد کارکتر می­کند و سردی زیادی را به آن می­افزاید. شاید به همین دلیل منتقدان با این کاراکتر ارتباط برقرار نکردند. به گفته خود دپ: «من بعد از پذیرفتن این نقش نشستم دوباره سریال Dark shadows دهه 60 را دیدم و به این قضیه پی بردم باید تغییری در کاراکتر ایجاد کنم.»

اما علی­رغم این مسائل، اگر باز هم طرفدار پر و پا قرص کارهای مشترک تیم برتون و جانی دپ باشید، می­بینید فضای کاری تیم برتون و محیطی که با آن پروژه فیلم را می­سازد فرق کرده است. رنگ آمیزی خوب است، اما گویا ضعیف­تر از کارهای دیگر است. دیالوگ­ها می­خواهد بگوید کار، کار مشترک جانی دپ و تیم برتون است اما باز حس و حال فیلم­های قدیم و فضای فانتزی تیم برتونی را به بیننده که منتظر فیلمی بی­نظیر است نمی­دهد. البته بعد از دیدن این فیلم به این نتیجه پی بردم که شاید زمان فیلم برای اینکه یک سریال چندین قسمتی را که در یک دهه در تلویزیون پخش می­شد، را تیم برتون در یک فیلم سنیمایی گنجانده، کوتاه بوده است. شاید اگر فیلم به­صورت چند گانه و یا 2 قسمتی ارایه می­شد نتیجه بهتری از بابت فروش فیلم و نظر منتقدین کسب می­گردید. چرا که با کمی تأمل بعد از دیدن 50 دقیقه از فیلم خواهید فهمید کاراکتر ها خیلی سریع معرفی شده­اند و همینطور روند فیلم بسیار سریع است.

اما باز هم می­گویم این اثر، اثری متفاوت از دو دوست همیشگی، تیم برتون و جانی دپ است، شاید ضعیف­تر اما باز هم دیدنی است.